Doanh nghiệp bền vững không chỉ sống sót, mà còn để lại giá trị cho xã hội.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, khủng hoảng năng lượng và áp lực cạnh tranh toàn cầu, khái niệm “chiến lược bền vững” không còn là lựa chọn xa xỉ mà là con đường tất yếu của doanh nghiệp. Một doanh nghiệp bền vững không chỉ tìm cách sống sót trước thị trường khắc nghiệt, mà còn để lại dấu ấn tích cực trong xã hội và môi trường.
1. Khái niệm về chiến lược bền vững
Chiến lược bền vững (sustainability strategy) là định hướng phát triển dài hạn, trong đó doanh nghiệp cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế, trách nhiệm xã hội và bảo vệ môi trường. Đây chính là “tam giác bền vững” thường được gọi là Triple Bottom Line (Elkington, 1997), gồm: Profit – People – Planet.
Khác với chiến lược truyền thống chỉ tập trung vào lợi nhuận, chiến lược bền vững yêu cầu doanh nghiệp đặt câu hỏi: “Chúng ta phát triển để làm gì? Và tác động của chúng ta đối với xã hội – môi trường là gì?”
“Sự bền vững không phải là đích đến, mà là một hành trình cân bằng giữa hôm nay và ngày mai.”
2. Từ lý thuyết đến thực tiễn tại Việt Nam
Ở Việt Nam, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) đang dần tiếp cận khái niệm này, dù còn nhiều khó khăn về nguồn lực. Ví dụ:
- Công ty sản xuất tre ép tại Nghệ An: thay thế nhựa bằng vật liệu tự nhiên, vừa tạo việc làm cho nông dân, vừa góp phần giảm rác thải nhựa.
- Doanh nghiệp cà phê tại Đắk Lắk: áp dụng mô hình nông nghiệp tái sinh (regenerative agriculture), bảo vệ đất và nguồn nước, đồng thời nâng cao giá trị xuất khẩu.
- Startup thời trang Hà Nội: sử dụng nguyên liệu tái chế, phát triển mô hình “fashion with purpose”, đưa ra thông điệp tiêu dùng có trách nhiệm.
Những ví dụ này cho thấy SMEs Việt Nam hoàn toàn có thể thực thi chiến lược bền vững, dù không cần nguồn vốn khổng lồ.
3. Quản trị trách nhiệm xã hội (CSR) và quản lý môi trường
Một trong những công cụ để hiện thực hóa chiến lược bền vững là CSR (Corporate Social Responsibility). CSR không chỉ là hoạt động từ thiện, mà là cách doanh nghiệp tích hợp trách nhiệm xã hội vào mọi hoạt động:
- Quan tâm đến phúc lợi nhân viên (lương công bằng, môi trường làm việc an toàn).
- Đảm bảo minh bạch và công bằng với đối tác.
- Góp phần phát triển cộng đồng địa phương.
Bên cạnh đó, quản lý môi trường (Environmental Management) giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro và chi phí dài hạn:
- Áp dụng sản xuất sạch hơn (Cleaner Production).
- Tái chế và tiết kiệm năng lượng.
- Đáp ứng tiêu chuẩn môi trường (ISO 14001).
Sự kết hợp giữa CSR và quản lý môi trường giúp doanh nghiệp vừa nâng cao uy tín thương hiệu, vừa chuẩn bị cho các yêu cầu pháp lý và thị trường quốc tế ngày càng khắt khe.
4. Thách thức
Tuy nhiên, việc áp dụng chiến lược bền vững ở SMEs vẫn còn những rào cản:
- Chi phí ban đầu cao: đầu tư công nghệ xanh, đào tạo nhân sự.
- Thiếu nhận thức: nhiều chủ doanh nghiệp vẫn nghĩ “bền vững” chỉ là khẩu hiệu marketing.
- Áp lực lợi nhuận ngắn hạn: khiến doanh nghiệp dễ bỏ qua lợi ích lâu dài.
Điều này đặt ra một câu hỏi: liệu bền vững có khả thi cho SMEs, hay chỉ phù hợp với các tập đoàn lớn? Câu trả lời là: bền vững không phải lúc nào cũng đắt đỏ. SMEs có thể bắt đầu từ những hành động nhỏ, như quản lý rác thải, tối ưu năng lượng, hay xây dựng văn hóa tôn trọng con người.
“Không có hành động bền vững nào là quá nhỏ – vì chính những bước nhỏ mới tạo ra thay đổi lớn.”
Kết luận
Chiến lược bền vững không chỉ là “mốt” thời thượng, mà là nền tảng để doanh nghiệp tồn tại trong một thế giới nhiều biến động. SMEs Việt Nam, với sự sáng tạo và linh hoạt, hoàn toàn có thể biến lý thuyết thành hành động, vừa phát triển kinh doanh, vừa để lại giá trị xã hội.
Bạn nghĩ sao, liệu SMEs có thể dẫn đầu làn sóng bền vững tại Việt Nam? Hãy chia sẻ góc nhìn của bạn, hoặc tham gia cộng đồng của chúng tôi để cùng thảo luận sâu hơn về chiến lược bền vững trong kinh doanh.
